Omgeving / Fortterrein
Het fortterrein is een ware enclave. Het binnenfortterrein is een eiland dat omringd wordt door een brede fortgracht en kan alleen bereikt worden door een dam (destijds een brug). Maar ook het buitenfortterrein maakt deel uit van de enclave. Dat komt door de bijzondere bodemgesteldheid.
Fortterrein, gezien vanaf de dijk.
(Foto: Kenneth Stamp)
Bodemstructuur
Meer dan een eeuw geleden is hier de veengrond metersdiep afgegraven en is een heuvel aangelegd van zand dat van elders is aangevoerd. Rondom deze heuvel is een fortgracht gegraven die vervolgens is “afgesmeerd” met klei om te voorkomen dat het water al te snel zou verdwijnen in de zandbodem. Het waterpeil diende immers hoger te zijn – en te blijven – dan het inundatiepeil in de omringende polders.
Na jaren van inklinken is het centrale deel van de zandheuvel gedeeltelijk weer weggenomen en zijn daar de bomvrije gebouwen gebouwd. Het weggegraven zand is vervolgens gebruikt voor afdekking van de bovenzijde van het fortgebouw en voor het aanbrengen van diverse taluds, traverses en borstweringen.
Buitenfort met fortgracht.
(Foto: Stichting Fort bij Edam)
Tel bij deze aparte bodemconstructie op het feit dat het fortterrein gedurende de afgelopen eeuw voor publiek nagenoeg ontoegankelijk is gebleven, en al helemaal niet bemest is geweest, dan is het duidelijk dat de natuur hier zijn eigen en bijzondere gang kon gaan. Niet voor niets heeft Staatsbosbeheer het in 1986 overgenomen van Defensie en heeft het de status van beschermd natuurgebied gekregen. Meer details zijn te vinden in de beschrijvingen van de natuurwaarden op het fortterrein.
Buitenfortterrein
Genieloods met voormalige fortwachterswoning.
(Foto: Stichting Fort bij Edam)
Uit de bouwperiode van het fort stammen zowel de bergloods als het fortwachtershuis. Deze zijn in vrijwel ongewijzigde staat gebleven.
Uit de vijftiger jaren van de vorige eeuw dateert de kokerschietbaan, gebouwd voor schietoefeningen van militairen en politie.
